វដ្តទឹកមានឥទ្ធិពលទៅលើ​ វដ្តជីវភូគព្ភគីមីដូចជា៖<ul><li>លំហូរទឹកលើដី  និងក្នុងមានតួនាទីដឹកនាំអាសូត ពីលើទៅក្នុងទឹក​</li><li>ទឹកហូរបាននាំកម្ទេចកំណ និងផូស្វរភាគច្រើនពីដីទៅក្នុងទឹក</li><li>ជាតិប្រៃនៃមហាសមុទ្របានពីសំណឹក និងការរលានៃអំបិលពីដី</li><li>ទឹកដីមាននាទីជាផ្នែកមួយនៃ វដ្តកាបូនរួមទាងហូរច្រោះសិលា និងដី។</li></ul>

តើវដ្តទឹកមានឥទ្ធិពលអ្វីខ្លះ ទៅលើវដ្តជីវភូគព្ភគីមី?​

បានជាសមាសធាតុផ្សំរបស់ឧស្ម័នយក្សខុសពីសមាសធាតុផ្សំ​ របស់ភពសិលាព្រោះ ភពឧស្ម័នយក្សមានកម្លាំងទំនាញខ្លាំង គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចាប់យកឧស្ម័ន ណេបុ៊យឡាអុីដ្រូសែននឹអេល្យ៉ូមហើយភពនៅជិតព្រះអាទិត្យមានកំដៅខ្លាំងមិនអាចឲ្យឧស្ម័ន​ ស្ថិតនៅក្នុងភពបាន។ ហើយធ្វើឲ្យភពក្នុងផ្សំឡើងពីរូបធាតុសិលា​ ចំណែក​អែភពឧស្ម័នយក្សសំបូរដោយឧស្ម័ន។

ហេតុអ្វីបានជាសមាសធាតុផ្សំរបស់ភពឧស្ម័នយក្សខុសពីសមាសធាតុផ្សំរបស់ភពសិលា?

កម្លាំងដែលធ្វើឲ្យមាន តុល្យភាពលំនឹងណេបុ៊យឡាមិនឲ្យធូលី និងឧស្ម័នប៉ះទង្គិចគ្នានិង ឬហោះចេញដោយសារកម្លាំងទំនាញ និង សម្ពាធ។

តើមានកម្លាំងអ្វីធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពលំនឹងណេបុ៊យឡាមិនឲ្យធូលី និងឧស្ម័នប៉ះទង្គិចគ្នាឬហោះចេញ?

ប្រូមីនីន និង អណ្តាតភ្លើងព្រះអាទិត្យខុសគ្នាត្រង់៖​<ul><li>ប្រូមីនីន​ <ul><li>រង្វង់ឧស្ម័នពណ៍ក្រហម</li><li>មានទំនាក់ទងជាមួយគ្នាស្នាមអុច</li><li>ស្ដិតនៅលើគែមជុំវិញព្រះអាទិត្យ។​</li></ul></li><li>អណ្តាតភ្លើងព្រះអាទិត្យ<ul><li>មានស្នាមអុចភ្ជាប់គ្នា</li><li>បញ្ចេញបរិមាណថាមពលម៉ាញេទិចដ៍ច្រើន</li><li>មានបន្ទុះទៅក្នុងលំហ ​នៅពេលថាមពលម៉ាញេទិចដុតកម្តៅឧស្ម័នលើព្រះអាទិត្យរហូតដល់រាប់លានអង្សាសេ។</li></ul></li></ul>

តើប្រូមីនីន និង​ អណ្តាតភ្លើងព្រះអាទិត្យខុសគ្នាដូចម្តេច?

ឈ្មោះទម្រង់ក្នុងនឹងបរិយាកាសព្រះអាទិត្យចេញពីផ្នែកខាងក្នុងមកផ្នែកខាងក្រៅមានដូចជា៖<ul><li>ស្នូល តំបន់រំភាយរស្មី​  តំបន់រង្វល់  មណ្ឌលហ្វូតូ មណ្ឌលក្រូម៉ូ និង កូរ៉ូណា។</li></ul>

ចូររាយឈ្មោះទម្រង់ក្នុង និងបរិយាកាសព្រះអាទិត្យចេញពីផ្នែកខាងក្នុងមកផ្នែកខាងក្រៅ។

ការដឹងអាយុសិលានៃព្រះចន្ទអាចជួយតារាវិទូឲ្យប៉ាន់ស្មានអាយុនៃផ្ទៃលើរបស់ភពមួយបាន។​ ឧទាហរណ៍​ ភពពុធ​ ដោយសារភពទាំងអស់នៅក្នុង ប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យកើតឡើងក្នុងពេលជាមួយគ្នា ហើយមានសមាសធាតុផ្សំដូចគ្នាដូចនេះការដឹងអាយុសិលានៅភព ​ព្រះចន្ទអាចឲ្យតារាវិទូដឹង ពីរអាយុសិលានៅភពពុធដូចគ្នា។

តើការដឹងអាយុសិលានៃព្រះចន្ទអាចជួយតារាវិទូ ឲ្យប៉ាន់ស្មានអាយុនៃផ្ទៃលើរបស់ភពមួយឧទាហរណ៍ភពពុធបាបយ៉ាងដូចម្តេច?

បានជាមានជំនោរ​  និងលំនាចទឹក សមុទ្រ​​គឺបណ្តាលមកពីផែនដីមានទំនាញទៅលើព្រះអាទិត្យ  ហើយព្រះចន្ទក៏មានទំនាញមកពីផែនដីដែរ។

ហេតុអ្វីបានជាមានជំនោរ នឹងលំនាចទឹកសមុទ្រ?

ព្រះចន្ទកើតឡើងពីចំនុចបីសំខាន់ដូចខាងក្រោម៖<ul><li>ការបុកទង្គិចរវាងអង្គធំមួយបុនភពអង្គារជាមួយភពផែន​ដីកាលពី៤៦០០លានឆ្នាំមុន</li><li>ការខ្ទាតចេញ​ កម្ទេចកំទីបានពីការបុកទង្គិចចាប់ផ្តើមធ្វើចលនាជុំវិញផែនដី។ កម្ទេចកំទីនេះផ្សំឡើងពីរូបធាតុម៉ង់តូផែនដី និងអង្គដែលទង្គិចជាមួយវា។</li><li>ការកើត​ រូបធាតុដែលដែលខ្ទាតចេញ ទៅក្នុងគន្លងជុំវិញផែនដី​  ប្រមូលផ្តុំគ្នាបង្កើតបានជាព្រះចន្ទ។</li></ul>

តើព្រះចន្ទកើតឡើងដូចម្តេច?

លក្ខណពិសេសនៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទមាន៖<ul><li>ម៉ារីយ៉ា ​គឺជាសិលាកករឹងដែលកើតឡើងពីលំហូរម៉ាក់ម៉ាដ៏ច្រើនកាលពី ៣ទៅ៤ពាន់លានឆ្នាំមុន។</li><li>ម៉ាត់ភ្លើង មានរណ្តៅធំៗជាច្រើនដែលកើតឡើងពីការបុកទង្គិចនៃអាចម៍ផ្កាយធ្លាក់មកពីលំហ។</li><li>ដីខ្ពស់​ មានលក្ខណៈងងឹតហើយគ្របដណ្តប់ស្ទើពាសពេញផ្ទៃភព។</li></ul>

ចូររៀបរាប់​ ពីលក្ខណៈពិសេសនៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទដោយសង្ខេប។

នៅពេលយានអវកាសហោះ​ នៅក្នុងគន្លងយើងឃើញអវកាសយានិកអណ្តែតពេលពួកគេធ្វើការ។ មនុស្សជាច្រើននិយាយថាមជ្ឈដ្ធាននោះគ្មានទំនាញ​ ។​ មតិនេះពិតជាត្រឹមត្រូវ​ ព្រោះតែអវកាសយានិកគ្មានទម្ងន់ដោយសារគ្មានទំនាញ។

នៅពេលយានអវកាសហោះនៅក្នុងគន្លងយើងឃើញអវកាសយានិកអណ្តែតពេលពួកគេធ្វើការ។​ មនុស្សជាច្រើន និយាយថាមជ្ឈដ្ធាននោះគ្មានទំនាញ។ តើមតិនេះត្រឹមត្រូវឬទេ?ចូរពន្យល់ពីរមូលហេតុរបស់គេ។