កត្តាដែលធ្វើឱ្យអរិយធម៌ខ្មែរនាសម័យអង្គររីកចំរើនគឺ ក.កត្តាមនុស្ស <ul><li>អ្នកដឹកនាំគេក៏ដូចជាអ្នកដែលត្រូវគេដឹកនាំមានសាមគ្គីភាព ឯកភាពលើទស្សនៈតែមួយគឺជាតិនិយម</li> <li>មានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងការដឹកនាំគ្រប់គ្រង</li> <li>មានគំនិតច្ងៃប្រឌិតខ្ពស់</li> <li>មានជំនឿជាក់លើអ្នកដឹកនាំ “គោរពលទ្ធិទេវរាជឬលទ្ធិពុទ្ធរាជ”</li> </ul> ឧ.ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ចាក់គ្រឹះនយោបាយ សាសនាធ្វើឱ្យស្តេចក្រោយៗមកទៀតបន្តការដឹកនាំទៅរកការរីចំរើន កសាងសេដ្ធកិច្ចផ្អែកលើនយោបាយទឹក។ ខ.កត្តាភូមិសាស្ត្រ <ul><li>ដីមានជីជាតិល្អ សំបូរទៅដោយសម្បត្តិធម្មជាតិទាំងលើដី ក្នុងដី ក្នុងទឹក</li> <li>មានអាកាសធាតុអំណោយផលល្អ (តំបន់ត្រូពិច ក្តៅហើយសើម)</li> </ul> គ.កត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ <ul><li>មិនទានមានសំពាធ ធ្ងន់ធ្ងរពីក្រៅ(គ្មានការជ្រៀតជ្រែក)</li> <li>ជាចក្រភពមួយល្បីល្បាញ</li> </ul> ឃ.កត្តាប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់ល្អ <ul><li>ជនជាតិខ្មែរមានគំនិតស្មារតី តស៊ូ ព្យាយាម ឧស្សាហ៍...</li> <li>មានគំនិតច្នៃប្រឌិតខ្ពស់បំផុត</li> </ul> ដូចនេះសម័យអង្គររុងរឿងនិងរីកចំរើនដោយសារកត្តាមនុស្សជាចំបងព្រោះមនុស្សខ្មែរសម័យនោះជាមនុស្សខ្លាំង ពូកែ មានសមត្ថភាពប្រកបដោយវិចារណញ្ញាណ ឈ្លាសវៃ ប៉ិនប្រសប់ និងចេះសាមគ្គីគ្នាទៅលើអ្នកដឹកនាំ។

ពាក្យទាក់ទង: សម័យអង្គរ