អរិយធម៌មកពីពាក្យ អរិយ + ធម៌។ អរិយ មានន័យថា ប្រសើរ ខ្ពង់ខ្ពស់ ថ្លៃថ្នូរ រុងរឿង។ ធម៌ មានន័យថា ធាតុ ភាវៈទ្រទ្រង់។ ដូចនេះ អរិយធម៌ គឺធម៌ទាំងឡាយណាដែលនាំទៅរកសេចក្តីសុខចម្រើន។

តើអរិយធម៌ជាអ្វី?

ការសិក្សាវប្បធម៌–អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ណាស់ដូចជា:<ol><li>យល់ច្បាស់ពីមូលដ្ឋានគ្រឹៈសង្គមជាតិព្រលឹងជាតិព្រមជាមួយប្រភពវប្បធម៌ដោយប្រៀបធៀប និងច្នៃប្រឌិតជាមួយបរទេសដោយសមស្របតាមចំណូលចិត្ត និងលក្ខណៈជាតិ។</li><li>យល់ច្បាស់ពីអ្វីដែលខ្លួនមានល្អគេទទួលស្គាល់ និងបណ្តុះបណ្តាលមនោសញ្ចេតនា មនសិការ ថែរក្សាការពារសម្បត្តិជាតិ។</li><li>ចេះរកវិធានការ​ឬមធ្យោបាយទប់ស្កាត់និងវាយបកវប្បធម៌បរទេសយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។ </li></ol>

តើការសិក្សាវប្បធម៌ អរិយធម៌មានសារៈសំខាន់ដូចម្តេចខ្លះចំពោះប្រជាជនខ្មែរ?

ខ្មែរយើងទទួលឥទ្ធិពលអរិយធម៌បរទេសជាច្រើនដូចជា៖ ១.មូលដ្ធានខ្មែរមុនគ.ស៖ <ul><li>ជឿលើព្រលឹងអារក្ស អ្នកតា</li> <li>ទុកស្ត្រីជាធំ</li> <li>ផ្សាំសត្វ</li> <li>កប់ខ្មោចក្រោមថ្មដុស ក្នុងក្រឡ</li> <li>ភាសាមានអន្តរបទ...</li> </ul> ២.មានឥទ្ធិពលពីឥណ្ឌា (ស.វទី១)៖ <ul><li>ទស្សនៈ រាជាធិបតេយ្យ</li> <li>សាសនា ភាសា អក្សរ អក្សរសិល្ប៍ សិល្បៈ ទំនៀមទម្លាប់ និងច្បាប់ផ្សេងៗ។</li> </ul> ៣.ឥទ្ធិពលចិន(ស.វទី៣)៖ <ul><li>ជំនួញ ល្ខោន ល្បាយជាតិសាសន៍</li> <li>ឥទ្ធិពលចាម-ជ្វា (ស.វទី៥)</li> <li>ផ្នែកស្ថាបត្យកម្ម (សំណង់ប្រាសាទ និងក្បាច់លំអជាដើម)</li> </ul> ៤.ឥទ្ធិពលថៃ-វៀតណាម(ស.វទី១៣)៖ <ul><li>ពាក្យពេជន៍ (កំចីពាក្យ)</li> </ul> ៥.ឥទ្ធិពលអឺរ៉ុប(ស.វទី១៦)៖ <ul><li>វិទ្យាសាស្ត្របច្ចេកទេស</li> <li>ទំនៀមទម្លាប់(ចាប់ដៃ ស្លៀកពាក់)</li> <li>លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កិច្ចការដ្ធបាល...។</li> </ul>

តើអរិយធម៌ខ្មែរយើងទទួលឥទ្ធិពលពីអរិយធម៌ប្រទេសណាខ្លះ?

អរិយធម៌ មានធាតុសំខាន់ពីរ គឺវប្បធម៌ និងសង្គមធម៌។ វប្បធម៌ <ul><li>ចំណេះដឹង (ជំនឿ,សាសនា,វិជ្ជា វិទ្យាសាស្ត្រ)</li> <li>កំណត់ផ្សាយ (ភាសា អក្សរ សញ្ញា, អក្សរសាស្ត្រ អក្សរសិល្ប៍,សិល្បៈ ព័ត៍មាន)</li> <li>ការអនុវត្ត (ទំនៀមទំលាប់ ប្រពៃណី, ការអប់រំ និងកីឡា ល្បែងកំសាន្ត ច្បាប់)</li> </ul> សង្គមធម៌ <ul><li>គ្រឿងសង្គម (ប្រដាប់ប្រដារស់នៅ, ប្រដាប់តិចនិច, មុខរបរ)</li> <li>របបសង្គម (សេដ្ធកិច្ច, សង្គមកិច្ច, នយោបាយ)</li> <li>ទម្រង់សង្គម (ស្នូលសង្គម, វណ្ណៈសង្គម, អង្គការសង្គម)</li> </ul>

តើអរិយធម៌មានធាតុសំខាន់អ្វីខ្លះ? ចូរពន្យល់ពីធាតុនីមួយៗឱ្យបានច្បាស់លាស់?

ការប៉ះទង្គិចគ្នាមានផលពីរយ៉ាងគឺ៖ ក.ផលល្អ ធ្វើអោយមានការរីកចំរើនពេលណាដែលខ្មែរយើងចេះច្នៃប្រឌិតអោយស្របតាមចំណង់ចំណូលចិត្ត និងប្រលឹងរបស់ខ្មែរ។ ខ.ផលអាក្រក់ ធ្វើអោយអរិយធម៍ខ្មែរធ្លាក់ចុះកាលណាយើងមិនស្គាល់ខ្លួនយើងច្បាស់ ឬយើងយកអរិយធម៌របស់គេមកទាំងស្រុងដោយគ្មានការកែសំរួលអោយមានលក្ខណៈខ្មែរ។

តើអរិយធម៌ជាអ្វី?

០ មតិយោបល់

សំណួរដែលទាក់ទង